اویل پمپ قلب تپنده در سیستم خودرو است . طوری که اگر هر مشکلی برایش رخ دهد ، تمام سیستم از کار می‌افتد . در نتیجه قطعات فلزی موتور دیگر دسترسی به سیال روان‌کننده (روغن) نداشته و آسیب جدی می‌بینند .
اویل پمپ چیست؟
موتور خودرو برای به حرکت در آوردن قطعات متحرک خود ، پیشگیری از خوردگی آن ها ، جمع آوری آلودگی ، گرد و غبار و همین طور کاهش بخشی از گرمای پیشرانه ، به روغن نیاز دارد . این روغن توسط سیستم روانکاری، میان اجزای مختلف موتور به گردش درمی‌آید .
اویل پمپ (Oil Pump) ، در کنار محفظه ، مسیرها و شلنگ‌های انتقال روغن ، سیستم روانکاری ماشین را تشکیل می‌دهند . در این سیستم ، پمپ روغن درون درون محفظه قرار گرفته و به کمک میل بادامک رانده می‌شود . در برخی مدل‌ها نیز پمپ خارج از ظرف بوده و توسط میل‌لنگ رانده می‌شود . بدیهی است فعالیت این پمپ همزمان با روشن شدن موتور آغاز می‌شود . به عبارت دیگر از لحظه استارت زدن ماشین، اویل پمپ شروع به پمپاژ روغن درون شیارها و مسیرهای تعیین‌شده می‌کند . این کار به کاهش اصطکاک و سایش میان قطعات پیشرانه کمک کرده و از قفل شدن موتور جلوگیری می‌کند .
در خودروهای امروزی ، برای بخش‌های مختلف ، اعم از سیستم فرمان ، سیستم تعلیق و جلوبندی، پیشرانه، فرمان هیدرولیک و … از اویل پمپ اختصاصی استفاده می‌شود . البته پمپ روغن موتور مهمترین این پمپ‌هاست .
وظیفه اویل پمپ چیست؟
مهمترین وظایف پمپ روغن موتور به شرح زیر است:
- کاهش هدر رفت انرژی پیشرانه به وسیله کاهش اصطکاک میان قطعات متحرک موتور
- کاهش میزان ساییدگی و خوردگی سطوح و قطعات به وسیله پر کردن فضای میانی آن‌ها
- خنک کردن قطعات داخلی موتور و انتقال گرمای آن‌ها حین حرکت روغن
- کاهش ارتعاشات پیشرانه به کمک دفع ضربات توسط قابلیت هیدرولیکی روغن موتور
- رفع آلودگی، گرد و غبار از قطعات داخلی موتور
- کمک به عایق‌بندی رینگ پیستون جهت جلوگیری از نشت گازهای درون سیلندر
اجزای تشکیل‌دهنده اویل پمپ
اجزای تشکیل‌دهنده اویل پمپ بسته به نوع موتور می‌تواند متفاوت باشد . با این حال یک‌سری از این اجزا در اغلب مدل‌ها یافت می‌شوند که عبارتند از:
- پوسته خارجی نگهدارنده پمپ
- چرخ دنده محرک
- چرخ دنده هرزگرد
- محور هرزگرد
- محور اصلی
- روتر داخلی
- روتر خارجی
- فنر روغن
- پلانجر
اویل پمپ چگونه کار می کند؟
موتور خودرو برای انجام صحیح وظایف خود ، نیازمند روغن‌کاری مداوم در حین کار است . از این رو وجود پمپ روغن در موتور بسیار مهم و ضروری است . این پمپ دارای چرخ دنده‌ایست که به میل‌لنگ یا میل بادامک متصل بوده و به محض شروع کار پیشرانه، انرژی لازم را برای روانکاری قطعات به دست می‌آورد . در برخی مدل‌ها نیز از زنجیر یا تسمه‌ای روی محور میل‌لنگ برای تامین نیروی پمپ روغن استفاده می‌شود . در این مرحله اویل پمپ، روغن را از کارتل دریافت کرده و به سمت فیلتر روغن هدایت می‌کند . پس از عبور جریان روغن از درون فیلتر، این مایع به مدار روانکاری پیشرانه منتقل می‌شود . این روغن، فضای میان دیواره سیلندر و حلقه‌های پیستون را پر می‌کند . به این ترتیب از خروج هوای فشرده از پیستون جلوگیری به عمل آورده و راندمان موتور را بهبود می‌دهد .
انواع اویل پمپ
روغن موتور در انواع مختلف و با کیفیت‌های متفاوت تولید می‌شود . اما مهمترین خصوصیت روغن موتور حفظ قابلیت روانکاری آن با بالارفتن دمای حاصل از اصطکاک و حرکت قطعات است . نکته مهم در انجام وظیفه روغن موتور، عملکرد روغن موتور است . پمپ‌ها روغن انواع مختلفی دارند که در ماشین آلات صنعتی به کار می‌روند . اما از این بین تنها سه نوع پمپ در خودروسازی مورد استفاده قرار می‌گیرد . این انواع از لحاظ کارایی تقریبا برابر هستند و بسته به نوع خودرو و نیاز موتور یکی از آن‌ها انتخاب می‌شود .
– پمپ دنده‌ای
در این نوع پمپ دو عدد چرخ دنده به اسم دنده هرزگرد و دنده محرک که تعداد دنده و قطری برابر دارند درون پوسته قرار می‌گیرند. این نوع پمپ دارای دو محور هرزگرد و محور اصلی نیز است که از درون چرخ‌دنده‌ها عبور می‌کنند. محور اصلی که چرخ دنده محرک روی آن سوار می‌شود بلندتر است و از پوسته خارج می‌شود. این محور در اثر تحریک چرخ‌دنده سر میل‌لنگ و هوزینگ به حرکت در می‌آید. حرکت محور اصلی ضمن به حرکت در آوردن چرخ‌دنده محرک، روغن را به وسیله لوله‌های ورودی از محفظه کارتل به درون پمپ می‌کشاند. درون پمپ، حرکت چرخ‌دنده‌ها روغن را به چرخش درآورده و در آن ایجاد فشار می‌کنند. سپس روغن با فشار از لوله‌ها خروجی به سمت فیلتر روغن می‌رود .
– پمپ روتری
در این نوع پمپ از دو روتر داخلی و خارجی که هم مرکز نیستند برای جریان در آوردن روغن موتور استفاده می‌شود. این نوع پمپ یک چرخ‌دنده درون روتر داخلی دارد. محور اصلی این چرخ‌دنده را به حرکت درآورده و روتر داخلی نیز با حرکت آن شروع به چرخش می‌کند. اما روتر خارجی ثابت باقی می‌ماند. چرخش روغن در فضای بین این دو، ایجاد فشار در آن می‌کند و منجر به پمپ شدن روغن می‌شود .
– پمپ سوزنی
به این پمپ‌ها پمپ‌های پیستونی نیز گفته می‌شود. در آن‌ها چرخ‌دنده‌ها و روترها جای خود را به یک پلانجر و سوزن می‌دهند. این نوع پمپ روغن از انواع قدیمی‌تر است و امروزه استفاده از آن چندان رایج نیست. در پمپ‌های سوزنی یک سیلندر، پیستون و فنر ایجاد فشار لازم را در روغن موتور می‌کنند. به این ترتیب که فنر با تحریک هوزینگ رها شده و پیستون را در سیلندر به حرکت درآورده و منجر به پمپ شدن آن می‌شود. مجموعه سیلندر و پیستون در اینپمپ‌ها پلانجر خوانده می‌شود .
به این ترتیب پمپ روغن با تأمین روغن مورد نیاز قطعات موتور، کلیه سیستم پیشرانه را در حال کار را روغن کاری می کند. این روغن در حین حرکت، گرمای اجزای موتور را نیز جذب می کند و علاوه بر ممانعت از اصطکاک، عمل خنک کاری موتور را نیز انجام می‌دهد .
مشکلات و علائم خرابی اویل پمپ
خراب شدن اویل پمپ می‌تواند مشکلات زیادی برای خودرو به همراه داشته باشد . از این رو لازم است سریعا خرابی این قطعه شناسایی شده و پیش از بروز آسیب‌های جدی به تعمیرش پرداخت . در ادامه برخی از علائم نشان‌دهنده خرابی پمپ روغن در ماشین را با هم بررسی می‌کنیم :
۱- کاهش فشار روغن یا روشن شدن چراغ چک موتور
خراب شدن یا فرسوده شدن پمپ روغن منجر به کاهش فشار آن در موتور می‌شود. این مسئله معمولا با روشن شدن چراغ چک موتور در پشت داشبورد به اطلاع راننده می‌رسد. بنابراین در اولین قدم پس از روشن شدن چراغ چک روغن، باید مقدار روغن موتور را بررسی کنید. اگر این مقدار کمتر از حد استاندارد باشد، لازم است به خودرو روغن اضافه کنید. در صورتی که پس از این کار باز هم چراغ چک روشن بود و کمبود فشار روغن را اطلاع می‌داد، باید به سراغ بررسی اویل پمپ بروید. زیرا احتمال زیاد مشکل از این پمپ است .
۲- بالا رفتن دما در موتور
یکی دیگر از نشانه‌های خرابی اویل پمپ، بالا رفتن دما در موتور است. زیرا یکی از وظایف روغن موتور کاهش دمای اجزای فلزی درون پیشرانه است. حال اگر این روغن به میزان کافی وارد موتور نشود، دمای این قطعات بالا خواهد رفت. بنابراین در صورت مواجه با افزایش دما در پیشرانه باید یکی از احتمالات را بر خراب شدن پمپ انتقال روغن بگذارید .
۳- ایجاد سر و صدا توسط سوپاپ ها
روغن موتور هنگام ورود به پیشرانه از اصطکاک میان قطعات داخلی آن می‌کاهد. حال اگر پمپ روغن خراب شده و نتواند روغن کافی را به پیشرانه انتقال دهد، شاهد افزایش سطح اصطکاک میان این اجزا خواهیم بود. در نتیجه سر و صدای سوپاپ‌ها بلند شده و موتور صدا می‌دهد .
۴- وجود نویز در عملکرد پمپ روغن
یکی از نشانه‌های خرابی پمپ روغن، شنیدن سر و صدا و نویز از سوی آن است. این صدا حتی در زمان کارکردن ماشین به صورت درجا نیز به گوش می‌رسد. بنابراین لازم است هنگام شنیدن صدا از سوی این پمپ برای بررسی و چکاپ آن به تعمیرگاه مراجعه نمایید .
عوامل موثر در خرابی اویل پمپ
- بدون آب ماندن موتور به دلیل نشت آب از رادیاتور، شلنگ‌ها و …
- بالا رفتن دمای موتور و داغ کردن یا جوش آوردن آن
- کثیف بودن، گرفتگی یا فرسودگی فیلتر روغن
- استفاده از روغن موتور کهنه و بی‌کیفیت و عدم تعویض آن
- راندن خودرو با سرعت‌های خیلی زیاد و افزایش دور موتور تا محدوده قرمزرنگ
عمر مفید پمپ روغن چقدر است؟
عمر مفید پمپ روغن در خودروهای امروزی، حدود ۱۰۰هزار کیلومتر رانندگی است. این عدد در صورتی قابل اتکاست که به خوبی از اویل پمپ ماشینتان مراقبت کرده باشید. در غیر این صورت باید به نشانه‌های فرسودگی و خرابی این پمپ توجه داشته و با مشاهده آن‌ها به تعمیرکار مراجعه کنید .
جمع بندی
نحوه عملکرد اویل پمپ برای خودرو امری ضروری است که در یک محدوده زمانی مشخص برای جلوگیری از خرابی نیاز به تعویض دارد . این قطعه به صورت کلی در عملکرد موتور خودرو تاثیر چشمگیری دارد ، به همین علت لازم است تا از سلامت آن مطلع باشیم تا دچار خسارات نشویم . این خسارات می تواند از لحاظ هزینه برای شما بسیار سنگین تمام شود .
به طور مثال در یاتاقان زدن سانتافه که در چند سال اخیر در بین مالکان خودروها زیاد اتفاق اتفاده است ، یکی از مهم ترین عوامل خرابی در اویل پمپ بوده است .
معمولا خرید اویل پمپ اصل دشوار است ، باتوجه به وارداتی بودن اویل پمپ اصل ، پیدا کردن فروشگاه معتبر کمی دشوار و سخت است . اما نگران نباشید فروشگاه های معتبری هستند که شما می‌توانید با تماس با آن ها و به صورت آنلاین در سریع‌ترین زمان ممکن با بهترین قیمت اویل پمپ اصل سانتافه 2016 را تهیه کنید .
